TOKALI KİLİSE
Göreme Açık Hava Müzesi’nde bulunan Tokalı Kilise, bölgenin bilinen en eski kaya kilisesidir. 10. yüzyılın sonu ile 11. yüzyılın başına tarihlenmektedir. Kilise, dört mekândan oluşur. Bu mekânlar, Tek Nefli Eski Kilise, Yeni Kilise, Eski Kilise’nin altındaki kilise ve Yeni Kilise’nin kuzeyindeki Yan Şapel’dir.
Kilisede freskler tonoz yüzeyine ve duvarların üst bölümüne yerleştirilmiştir. Hz. İsa'nın hayatını içeren tasvirler, tonozda panellere ayrılmış olup sahneler sağ kanatta başlayıp sol kanata doğru ilerlemektedir. Fresklerde, kırmızı ve mavi renkler ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Koyu mavi renk, Tokalı Kilise'yi diğer kiliselerden ayıran en önemli özelliktir.
Tokalı Kilise duvar resimlerinde görülen sahneler şu şekilde sıralanmıştır:
Tonozun ortasında aziz tasvirleri,
Sağ kanattaki üst panelde: Müjde, Ziyaret, Bakireliğin İspatı, Beytüllahim'e Yolculuk, Doğum
Sol kanattaki üst panelde: Üç Müneccimin Tapınması, Masum Çocukların Katliamı, “Mısır'a Kaçış, Hz. İsa'nın Mabede Takdimi, Zekeriya'nın Öldürülmesi
Sağ kanattaki orta panelde: Elizabeth'in Takip Edilmesi, Vaftizci Yahya'nın Görevlendirilmesi, Vaftizci Yahya'nın Kehanetleri, Hz. İsa'nın Vaftizci Yahya ile Buluşması, Vaftiz, Kana Düğünü
Sol kanattaki orta panelde: Şarap Mucizesi, Ekmeklerin ve Balıkların Çoğaltılması, Havarilerin Görevlendirilmesi, Kör Adamın İyileştirilmesi, Lazarus'un Diriltilmesi
Sağ kanattaki alt panelde: Kudüs'e Giriş, Son Akşam Yemeği, İhanet, Hz. İsa Platus Önünde
Sol kanattaki alt panelde: Hz. İsa Golgota Yolunda, Hz. İsa Çarmıhta, Hz. İsa'nın Çarmıhtan İndirilmesi, İsa'nın Gömülmesi, Kadınlar Boş Mezar Başında, Hz. İsa'nın Cehenneme İnişi, Hz. İsa'nın Göğe Çıkışı.
ELMALI KİLİSE
Göreme Açık Hava Müzesi’nde yer alan Elmalı Kilise, 11. yüzyılın ortası ve 12. yüzyılın başına tarihlenmektedir. Dokuz kubbeli, dört sütunlu, kapalı haç planlı ve üç apsislidir. Asıl girişi güney yönünden olan kiliseye, kuzeyden açılan bir tünel vasıtasıyla girilebilmektedir.
1991 yılında restorasyonu tamamlanan Elmalı Kilise'nin ilk süslemeleri doğrudan duvara kırmızı boya ile yapılan haç ve geometrik motiflerdir. Kilise fresklerindeki sahneler: Deesis, Doğum, Üç Müneccimin Tapınması, Vaftiz, Lazarus'un Diriltilmesi, Başkalaşım, Kudüs'e Giriş, Son Akşam Yemeği, İhanet, Hz. İsa Golgota Yolunda, Hz. İsa Çarmıhta, Hz. İsa'nın Gömülmesi, Hz. İsa'nın Cehenneme İnişi, Kadınlar Boş Mezar Başında, Hz. İsa'nın Göğe Çıkışı sahneleri ve aziz tasvirleridir. Ayrıca Tevrat kaynaklı, İbrahim Peygamber'in Misafirperverliği ve Üç Yahudi Gencin Fırında Yakılması sahneleri de resmedilmiştir.
YILANLI KİLİSE
Göreme Açık Hava Müzesi’nde bulunan Yılanlı Kilise, 11. yüzyıla tarihlenmektedir. Kilisenin girişi kuzeydendir. Ana mekân enlemesine dikdörtgen planlı, beşik tonozlu; güneyde mezarların bulunduğu ek mekân ise düz tavanlıdır. Apsisi sol uzun duvara oyulmuş, kilise tamamlanmadan bırakılmıştır. Kilise tonozunun her iki yanında Kapadokya bölgesinde saygın olan azizlerin tasvirleri bulunmaktadır.
Duvar resimlerindeki sahneler şunlardır: Girişin tam karşısında sol elinde İncil tutan Hz. İsa ve yanında kilisenin banisi; tonozun doğusunda ejderle savaşan Aziz George ve Aziz Theodore; gerçek haçı tutan Helena ve oğlu Konstantin; tonozun batısında çıplak, uzun saçlı ve önünde palmiye ağacı bulunan Aziz Onuphrius; yanında takdis pozisyonunda Aziz Thomas ve elinde bir kitapla Aziz Basil bulunur.
Yılanlı Kilise uzun koridorlu ve alçak tavanlı kemerli bir kilisedir. İsmini duvarındaki yılan/ejderhayı öldüren Aziz George ve Aziz Theodore resminden alır. Kilisede ayrıca İmparator Konstantin ve annesi Aziz Helena'yı canlandıran resimler bulunmaktadır. Diğer ilginç bir resim ise Aziz Onuphrius'a aittir. Bu aziz, Mısır'daki Thebes yakınlarındaki çölde münzevi bir hayat yaşamış ve genelde olduğu gibi uzun gri sakalı ve tek giysi olarak üzerinde olan defneyaprağıyla resmedilmiştir.
AZİZE BARBARA ŞAPELİ
Göreme Açık Hava Müzesi’nde bulunan Azize Barbara Şapeli, 11. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenmektedir. Elmalı Kilise'nin bulunduğu kaya blokunun arkasındadır. Haç planlı, iki sütunlu, batı, kuzey ve güney haç kolları beşik tonozlu, merkezi kubbeli, doğu haç kolu ve doğudaki iki köşe mekânı kubbelidir. Bir ana, iki yan apsisi bulunmaktadır. Motifler kırmızı boya ile doğrudan kaya üzerine çizilmiştir. Duvarlarda ve kubbede zengin geometrik motifler, mitolojik hayvanlar ve askerî semboller bulunmaktadır. Ayrıca duvarlarda taş izlenimi veren motifler de yer almaktadır. Kilise 11'inci yüzyılın ikinci yarısına tarihlenmektedir. Sahneler; ana apsiste İsa pantokrator; kuzey haç kolunda at üzerinde ejderle savaşan Aziz George ve Aziz Theodore; batı haç kolunda ise Azize Barbara tasviri bulunmaktadır.
ÇARIKLI KİLİSESİ
Göreme Açık Hava Müzesi’nde yer alan Çarıklı Kilise, 12. yüzyılın sonu ile 13. yüzyılın başına tarihlenmektedir. Hz. İsa'nın Göğe Yükseliş Sahnesi’nin altında bulunan ayak izlerinden dolayı kiliseye "Çarıklı Kilise" adı verildiği düşünülmektedir.
Kilise iki sütunlu, çapraz tonozlu, üç apsisli ve dört kubbelidir. Diğer sütunlar duvar köşelerinde paye şeklinde yer alır. Ana kubbenin ortasında Pantokrator İsa, madalyonlarda ise melek büstleri bulunmaktadır.
Kilisenin freskleri Elmalı Kilise ve Karanlık Kilise freskleri ile benzerlikler taşır. Ana apsiste Deesis, kuzey apsiste Meryem ve Çocuk İsa, güney apsiste ise Melek Mikael tasviri yer alır. Doğum, Üç Müneccimin Tapınması, Vaftiz, Lazarus'un Diriltilmesi, Başkalaşım, Kudüs'e Giriş, İhanet, Kadınlar Boş Mezar Başında, Hz. İsa'nın Göğe Çıkışı ve aziz tasvirleri başlıca sahnelerdir.
Hz. İsa'nın hayatını konu alan tasvirler, İbrahim peygamberin misafirperverliğini gösteren Tevrat sahnesi, aziz ve bani tasvirleri iyi muhafaza edilmiştir. İsa'nın Çarmıha Gerilişi ve İsa’nın Çarmıhtan Alınışı sahnelerindeki figürler, Elmalı ve Karanlık kiliselerdekinden farklı olarak genelde büyük ve uzun olarak tasvir edilmişlerdir.
RAHİBELER MANASTIRI
Göreme Açık Hava Müzesi’nde girişin hemen solunda yer alan altı-yedi katlı kaya kütlesi Rahibeler Manastırı olarak bilinir. Bu manastırın birinci katındaki yemekhane, mutfak ve birkaç oda ile ikinci katındaki yıkık şapel gezilebilir durumdadır. Manastırın üçüncü katında yer alan ve bir tünelle ulaşılan kilisesi çapraz kubbeli, dört sütunlu ve üç apsislidir. Ana apsisteki templona Göreme'deki diğer kiliselerde pek rastlanmaz. Kilisede doğrudan kaya üzerine yapılan Hz. İsa freskinin yanında kırmızı bezemeler görülür. Manastırda katlar arasındaki bağlantı tünellerle sağlanmıştır. Tehlike anında tünelleri kapatmak üzere yer altı şehirlerinde olduğu gibi sürgü taşları kullanılmıştır.
Rahibeler Manastırının hemen sağında ise Rahipler Manastırı yer alır. Dört katlı bu yapıda erozyon nedeniyle katlar arasındaki geçişler kapandığından, sadece giriş katındaki birkaç oda gezilebilir durumdadır.
Bu iki yapı genel olarak Kızlar ve Erkekler Manastırı olarak da adlandırılır.
AZİZ BASİL ŞAPELİ
Göreme Açık Hava Müzesi'nin girişinde yer alan Aziz Basil Şapeli, 11. yüzyıla tarihlenmektedir. Kilisenin, sütunlarla ayrılan narteksinde mezar çukurları bulunmaktadır. Nef enine beşik tonozlu, dikdörtgen planlı ve üç apsislidir. Kilisenin ana apsisinde Hz. İsa portresi, ön yüzünde Hz. Meryem ve Çocuk İsa, kuzey duvarında at üzerinde Aziz Theodore, güney duvarında at üzerinde ejderle savaşan Aziz George tasviri ile Aziz Demetrius ve iki azize tasviri bulunmaktadır.
YUSUF KOÇ KİLİSESİ
Bu Kilise adını, içinde bulunduğu bağın sahibinden almıştır. Kesme taşlarla yapılmıştır. XI. yüzyıla ait oldukları anlaşılmaktadır.
Kiliseye 13 basamaktan oluşan demir bir merdiven aracılığı ile ulaşılmaktadır. Kilise tamamen kaya içine oyularak yapılmıştır. Iki apsisli olan kilise 6 sütun üzerine oturtulmuştur. Ancak bugün sütunların hiç biri ayakta değildir. Bu kilisede yoğun olarak aziz tasvirleri bulunmaktadır. Giriş kapısının hemen sağında ellerinde bir haç tutan Kostantin ve Helena, sağ yan duvarda atlı azizler, sol tarafta Meryem ve müjde sahneleri, İncil yazarı çeşitli azizler ve tavan kubbesinde Gabriel ve Mikhael görülebilir.
KADİR DURMUŞ KİLİSESİ
Adını içinde bulunduğu bağın sahibinden alır. Göreme Karşıbucak Caddesi’nde bulunan kilise, kesme taşlarla inşa edilmiştir. Kaya kabartma süslenmelerin en güzel örnekleri bu kilisede görülebilir. VII. yüzyılda yapılmıştır. Diğer kiliselerden farkı, ortadaki papaz tahtı, iri dörtgen sütunlar, vaftiz yeri ve duvarlara oyulmuş mezarların oluşturduğu yapı kompozisyonudur. Uzun zamandır kullanılmadığı anlaşılmaktadır.
Durmuş Kadir Kilisesi Bazilika planlı ve oldukça etkileyici bir mimariye sahiptir. Tamamen kaya içine oyularak oluşturulmuş olan bu kilise, Kapadokya'daki diğer kiliselerle kıyaslandığında oldukça büyük boyutludur. Sonraki dönemlerde güvercinlik olarak kullanıldığını bildiğimiz kilisenin 6.-7. yüzyıl yapısı olduğu ve piskoposluk kilisesi olarak kullanıldığı belirtilmektedir. Dikdörtgen planlı ve üç apsisli olan yapı 6 sütun üzerine oturtulmuştur. Sütunların ortasındaki bölümde büyük apsis, kenarlarında ise iki küçük apsisler bulunmaktadır. Büyük apsisin girişinde de biri yıkık iki küçük sütun göze çarpmaktadır. Kilisede içinde dikkati çeken bir diğer unsurda Ana apsisin önünde her iki tarafından üç basamakla çıkılabilen taştan bir kürsünün bulunmasıdır. Bu kürsünün kilise oyulurken baştan planlanıp yapılmış olması ilginçtir. Kilise fresksizdir, ancak duvarlarda kabartma biçimde haçlar bulunmaktadır. Kiliseye giriş bir mezar şapeli içinden geçerek yapılmaktadır.
EL-NAZAR KİLİSESİ
Göreme Açık Hava Müzesinin batısında yer alan ve Zemi vadisinde bulunmaktadır. Merkezi kubbe ve serbest harç plana sahip, üç apsisli bir kilisedir. Kilisenin resim süslemelerinde serbest haç planlı kilise mimari sanatına bağlı kalınmış, naosun dekoru, alışılmış olan arkaik sitilden, merkezi kubbeye göğe yükseliş sahnesi konulmak suretiyle ayrılmıştır. Resmedilen sahnelerin çoğunluğu önemli bayramlara ayrılmıştır. İsa ile ilgili sahnele güney duvarındadır. Çocukluk ve tutku (İsa’nın çile çektiği sahneler), kuzey kanatta diriliş, çarmıha gerilme, doğum sahnesi güney ve kuzey kanatta karşılıklı bulunmaktadır.
İsa’nın tapınağa takdim ediliş sahnesi güneydeki apsisin üstünde bulunmaktadır. Sahnenin sembolik değerine bağlı kalınarak oldukça önemli ve ayrıcalıklı bir yere yerleştirilmiştir. Transfiguration sahnesi de oldukça önemli bir yer alan apsisin karşısında batı duvarını işgal eder. Vaftiz sahnesi de batı kısma monte edilmiştir. Azizler bazen madalyonlar içinde sadece göğüslerinin üst kısımları ile, piskoposlar pandantiflerde kubbenin iç kısımlarındaki kemerlerde, peygamberler ve şehitler; kuzey duvarda kubbelerin kalan kısımlarında görülmektedir. Konstantin ile Helenebatı kanadında duvarların alt kısmında kilisenin dekorunu tamamlamıştır. Ana apsiste resimler kubbe kısmına doğru ancak korunabilmiştir. Bizans dönemi İstanbul sanatına uyulmuş, ikonoklast döneminden sonra, kubbedeki İsa’nın göğe çekiliş sahnesinin içindeki İsa’nın geleneksel kuralına bağlı kalınmıştır. Ancak, özellikle de Theotoks’a da yer ayrılmıştır. Orta eksende resimlerin büyük bir kısmı silinmiş, yarım dairede Allahın eli, Meryem ve çocuk İsa’yı kutsama şeklinde göstermektedir. Meryem ana, üzeri inci ve yarı kıymetli taşlardan bezenmiş ve Lyr’e benzeyen bir taht üzerine oturmuştur. Theotokos önünde küçük İsa’yı tutmaktadır. Bu sahne oldukça tahrip olmuştur. Theotokos sol dizinin üzerinde rulo tutar vaziyette görülmekte ve İsa’yı kutsamaktadır. Jerphanion’un çektiği fotoğraflarda tahtın sağında ve solunda bir küçük ağaç yer almaktadır. Ama bu sahne günümüze kadar gelememiştir. İsimleri silinmiş iki büyük melek profilden görülmekte(büyük ihtimalle Cebrail ve Mikail olması gerekir). Bu iki melek Theotokos’un büyüklüğünü temsil etmektedirler. Her iki melekte kral elbiseleri giymiş şekilde görülmektedirler. Meryemin yanındaki sahne kenarlardaki iki azizle tamamlanmıştır. Apsisin içindeki Theotoks ve azizleri 10. Yüzyıla tarihlenmektedir. Bu iki azizin kimliği hakkında bilgimiz yok. Yalnız kuzey kısımdaki büyük ihtimalle bir peygamberdir. Hâlbuki sağdaki sakalsız kişi Jerphanion’a göre lütuf dağıtan Ephrem, G.P. Shimenen göre ise, Etienne’dir.
Yanlara doğru düşen boyun atkısı eski resimlerdeki Piskoposların giydiği dar atkıları hatırlatmaktadır. Lütuf dağıtan din adamlarının özellikleri pek görülmez. Fakat onlar bir kitap tutar ve sağ eli ile de kutsama işaret yaparlar. Mihrabın iç kemer kısmında arka arkaya 11 madalyon içinde azizler sıralanmış ve üstte de bir haç bulunmaktadır. İki tanesinde kral elbisesi ve pek de iyi fark edemediğimiz bir taç görülmektedir. Güneydeki sakallı olan resim ile kuzeydeki sakalsız olan resimlerin Davut Peygamber ile Süleyman Peygambere ait olması gerektiği izlenimi vermektedir. Güney cephede bir figür oldukça iyi korunmuş üzerindeki bir yazıda da İshak Ezechiel ve Jonas yazıları görülmektedir. Güney apsisteki sahne oldukça parçalıdır. İsa iki melek arasında tapınma şeklinde tahtında oturmuş vaziyettedir. Haçlı haleli bir kısım ile antik giysiler içerisinde öne doğru eğilmiş bir vaziyette birkaç melek izleri farkedilebilmektedir. Kilisenin tarihlemesi resimler arkaik seriden ikonografik stilden hareketle 10. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenmektedir.
SAKLI KİLİSE
1957 yılında bulunduğu için bu kiliseye Saklı Kilise denmiştir. El-Nazar Kilisesi'ne yakındır. Kırmızı rengin hâkim olduğu freskleri doğrudan kaya üzerine yapılmıştır. Mimarisi Mezopotamya Kilise mimarisine benzer. XI- XII. yüzyıllar arasında yapılmıştır.
Kilisede, Deesis, müjde, doğum, İsa'nın mabede takdimi, Vaftizci Yahya'nın görevlendirilmesi, başkalaşım, İsa çarmıhta, Meryem'in ölümü ve aziz tasvirleri vardır.
KILIÇLAR KİLİSESİ
Göreme Açık Hava Müzesi'nin yaklaşık 600 M kuzey doğusundadır. Haç planlı dört sütunlu, merkezi kubbeli, haç kolları beşik tonozlu, batı köşe mekanları, düz tavanlı, doğu mekanları kubbeli olup üç apsislidir. X. yüzyıl başlarına tarihlenmektedir. Kilise’nin içi oldukça zengin fresklerle süslenmiştir. Peygamberler, Bakireliğin İspatı, Müjde sahnesi, Ziyaret sahnesi, Yusuf’un Meryem’i Suçlaması, Doğum sahnesi, Üç Müneccimin Tapınması, Yusuf’un Rüyası, Mısır’a Kaçış, İsa’nın Mabette Takdimi, Vaftiz, Vaftizci Yahya’nın Görevlendirilmesi, Vaftizci Yahya ile İsa’nın Buluşması, İsa ve Zakkeus, Kör Adamın İyileştirilmesi, Lazurus’un Diriltilmesi, Kudüs’e Giriş, Son Akşam Yemeği, Ayakların Yıkanması, Havarilerin Kutsal Ekmek ve Şarapla Takdis Edilmesi, İhanet sahnesi, İsa Hanna ve Kayafa Önünde, İsa Platus Önünde, Petrus’un İsa’yı İnkarı, İsa Golgota Yolunda, İsa Çarmıhta, İsa’nın Çarmıhtan İndirilmesi, İsa’nın Göğe Çıkışı, İsa’nın Gömülmesi, İsa’nın Cehenneme İnişi, Kadınlar Boş Mezar Başında, Havarilerin Takdisi ve Görevlendirilmesi, Pentakost, Meryem’in Ölümü ve Aziz tasvirleri bulunmaktadır.
MERYEM ANA (KILIÇLAR KUŞLUK) KİLİSESİ
Tokalı Kilise’nin arkasındaki sırtta, Göreme Açık Hava Müzesi’ne yaklaşık 250m. uzaklıkta, Kılıçlar Kilisesi’nin güneyindeki dik yamaçta yer alır. Kapadokya Bölgesi’nde ender görülen bir mimariye sahip olan Kilise’nin nefi enlemesine dikdörtgen planlı, farklı genişlik ve yükseklikteki iki beşik tonozla örtülüdür.
3 apsisli, apsisin biri yıkık, önü 3 adet beşik tonozla örtülü olan kilisenin kuzey, güney ve doğu duvarlarında nişler yeralır. Ayrıca batı duvarına 2 adet oda mezar ilave edilmiştir.Genelde freskleri iyi korunmuş olan kilise daha çok aziz tasvirleri ve İncil siklusunun 4 sahnesini içerir. Batı duivarında kucağında çocuk İsa’yı tutan Meryem Ana, hemen altında Melekler Michael ve Gabriel, tonozlarda ve nişlerde ise aziz ve azize tasvirleri yeralır. Gerek figürlerin araları, gerekse arkadlar geometrik ve dama motifi ile süslenmiştir.Nicantrus ve Eronica isimli iki donor tarafından yaptırılan Meryam Ana Kilisesi, 11. yüzyılın birinci yarısına tarihlenmektedir. Deesis, Beytüllahim’e yolculuk, Doğum, İsa çarmıhta, Meryem’in ölümü ve aziz tasvirleri sahneleridir.
AZİZE CETHERİNE ŞAPELİ
Göreme Açık Hava Müzesi’nde bulunan Azize Catherine Şapeli, Karanlık Kilise ile Çarıklı Kilise arasında yer alır. Şapel, 11. yüzyıla tarihlenmektedir. Şapelde hem narteks hem de naos, serbest haç planlı ve merkezi kubbelidir. Haç kolları beşik tonozlu ve apsis templonludur. Narteks zemininde mezar bulunmaktadır. Şapelin sadece naos kısmında figürler vardır. Pandantifler kabartma geometrik süslemelerle bezenmiştir. Kilisenin Anna adında bir kişi tarafından yaptırılan duvar resimlerindeki sahneler; apsiste Deesis, altında madalyonlar içinde kilise babaları (Gregory, Basil, John Chrysostom), kuzey haç kolunun güney duvarında at üzerinde Aziz George, karşısında Aziz Theodore, Azize Catherine ve diğer aziz tasvirleridir.
AZİZ HİERON ŞAPELİ
Aziz Hieron asker azizlerden biridir. Diğer asker azizler gibi Hieron da şehit edildikten sonra aziz olarak kabul edilmiştir. Aziz Hieron, Hristiyan dünyasının bilinen azizlerinden değildir. Yerel bir aziz olarak karşımıza çıkmaktadır. Göreme'nin en eski adlarından biri olan Maçcan, aslında Aziz Hieron'un annesinin adıdır. Aziz Hieron III. yüzyılın sonlarına doğru Göreme'de doğmuştur. Perslerle yapılan savaşlar sırasında Malatya'da büyük başarılar elde etti. Daha sonra 30 arkadaşı ile birlikte şehit oldu ve eli kesilerek annesine gönderildi. Bir başka anlatıya göre de esirlikten kaçıp Göreme'ye geldiği ve yeraltındaki şarap mahzenlerine saklanarak kaybolduğu söylenir.
Kapadokya'da birçok kilisede bugün resimlerinin olması bu azize verilen önemi göstermektedir. Göreme'de Tokalı Kilise'de 'eski kilise' olarak bilinen ilk yapının sol tarafındaki duvarda büyük boy bir resmi yer almaktadır. Belisırma Köyü'ndeki Direkli Kilise'de direklerden biri üzerinde yine büyük boy resmi görülebilir. Örnekleri çoğaltmak mümkündür. Aziz Hieron adına Göreme'de oyulmuş olan mezar şapeli tek apsisli ve dikdörtgen planlıdır. Kaya içine oyularak hazırlanmış olan şapelin oldukça düzgün olan taş işçiliği hemen göze çarpmaktadır. Bir duvarı yıkılmış olan şapel fresksizdir. Şapel girişinde içinde mezar oyukları bulunan bir oda bulunmaktadır. Oda duvarlarında kabartma haçlar görülmektedir.
MESEVLİ KİLİSESİ
Bulunduğu mevkiden adını alan bu kilise uzun yıllar güvercinlik olarak kullanıldığından pek fark edilmemiş. Kilisenin ortaya çıkarılışı oldukça yeni 5-6 yıllık bir geçmişi var. Bu nedenle kaynaklarda adına pek rastlanmıyor. Arkeolog Abbas Ataman, Prof. Dr. Catharine Jolivet'in bir makalesine dayanarak buranın Aziz Sergios Kilisesi olduğunu belirtiyor. Kilise tek nefli ve tek apsisli olarak tamamen kaya içine oyularak yapılmış. İçindeki mezarlardan buranın mezar şapeli olarak kullanıldığını anlıyoruz.
Naos bölümünün tavanında kayaya oyulmuş büyük bir haç kabartması görülmektedir. Haçın kollarından biri tavan bölümündeki yıkılmaya bağlı olarak kopmuştur. Haçın yanında ise bir hayat ağacı motifi dikkati çekmektedir. Yarım daire biçiminde ve kubbeli yapıda olan Apsis bölümünün tavanında da yine kayaya oyulma bir haç işareti vardır. Buradaki haç bir daire içindedir. Apsis duvarlarında tahrip olmuş biçimde fresk kalıntıları görülmektedir. Bunlar ellerinde uzun bir mızrak tutan şehit askerler, Aziz Sergios ve Aziz Bakkhos olabilir.
BEZİRHANE KİLİSESİ
Kilise Karşıbucak Caddesinde bulunmaktadır. Kayaya oyularak yapılmış olan kilise sonraki yıllarda bezir yağı imalathanesi olarak kullanıldığından bugün Bezirhane Kilisesi adıyla anılmaktadır. Bezirhane olarak kullanıldığı dönemde kilisenin içi tamamen isle kaplanmıştır. Kilise 6 büyük süfun üzerine oturtulmuştur. Sütunlar Roma tarzını çağrıştırmaktadır. Sütunlardan bugün dördü ayaktadır. Yapıldığı dönemde fresksiz olarak yapıldığını tahmin ettiğimiz kilise büyük boyutları ile dikkati çekmektedir.
Paylaş :
